فرق پروتکل های سیستم های هوشمند KNX، Zigbee و Z-wave
ساختمان هوشمند به یک سیستم مدیریت هوشمند درون ساختمان گفته میشود که با استفاده از فناوریهای مختلف، امکان کنترل و مدیریت اتوماسیونها و دستگاههای مختلف در ساختمان را فراهم میکند. این سیستمها به منظور افزایش راحتی، امنیت، انرژیپذیری و کارایی در ساختمان استفاده میشوند و برای اجرای فرآیند هوشمند سازی ساختمان از پروتکل های بی سیم یا با سیم استفاده می شود که در این مقاله به بررسی تفاوت های مهم ترین پروتکل های اجرایی ساختمان هوشمند خواهیم پرداخت.
بررسی 3 پروتکل مهم هوشمندسازی ساختمان
در هوشمندسازی ساختمان، دستگاههای مختلف مانند روشنایی، گرمایش و سرمایش، سیستمهای امنیتی، روشنایی خارجی، پنجرهها و درها، آشپزخانه و بسیاری دیگر میتوانند به یک سیستم مرکزی متصل شده و تحت کنترل یکپارچه قرار بگیرند. این سیستمها معمولاً از طریق شبکههای بیسیم یا باسیم (مانند KNX) به یکدیگر متصل میشوند.
در یک ساختمان هوشمند، میتوانید از طریق یک کنترلر مرکزی (مانند یک تلفن هوشمند، تبلت یا کامپیوتر) به سیستم دسترسی پیدا می کنید و دستگاهها را کنترل می کنید. به عنوان مثال، میتوانید لامپ ها را روشن و خاموش کنید، دمای اتاقها را تنظیم کنید، دربها را قفل و باز کنید، دوربینهای امنیتی را مشاهده کنید و تا حدی خودکارسازی را بر اساس نیاز خودتان فعال کنید.
پروتکلهای مختلف بی سیم و باسیم، برای ارتباط و کنترل دستگاهها در یک ساختمان هوشمند استفاده میشوند. برخی پروتکلها شامل KNX، Zigbee، Z-Wave و بسیاری دیگر هستند. هر کدام از این پروتکلها اهمیت بسزایی دارند و ویژگیها و قابلیتهای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی و معرفی بهترین پروتکل های استاندارد جهانی خواهیم پرداخت:
1- پروتکل سیستم های هوشمند KNX
پروتکل سیستم های هوشمند KNX (Konnectivity Network Exchange) یک استاندارد جهانی برای اتصال و کنترل هوشمندسازی ساختمان و اتوماسیون ساختمان است. این پروتکل از طریق یک سیمکشی یا شبکه بیسیم (با استفاده از تکنولوژی RF) ارتباط بین دستگاهها، سنسورها، کنترلرها و تجهیزات دیگر را برقرار میکند.
یکی از ویژگیهای برجسته KNX این است که این پروتکل قابلیت یکپارچگی بالا را فراهم میکند. به عبارت ساده، این بدان معناست که میتوانید تجهیزات هوشمندسازی ساختمان و دستگاههای مختلف را از تولیدکنندگان مختلف با استفاده از پروتکل سیستم های هوشمند KNX با یکدیگر سازگار کنید بنابراین به شما امکان میدهد تا به طور انعطافپذیر انواع دستگاهها را مانند روشنایی، گرمایش و سرمایش، سیستمهای امنیتی، سنسورها و بسیاری موارد دیگر را به هم متصل کرده و کنترل کنید.
KNX شامل چندین لایه در پروتکل است. لایههای مختلف از جمله لایه فیزیکی، لایه داده، لایه شبکه و لایه برنامهریزی وجود دارند. هر لایه مسئولیتها و وظایف مشخصی را بر عهده دارد. به عنوان مثال، لایه فیزیکی مسئول انتقال اطلاعات از طریق سیمها یا اتصالات بیسیم است و لایه داده مسئول بستهبندی و ارسال دادهها است.
با استفاده از KNX، میتوانید دستگاهها را به صورت مستقیم یا از طریق گروهها کنترل کنید. گروهها مجموعهای از دستگاهها هستند که با هم تعامل میکنند و میتوانند به طور همزمان کنترل شوند. به عنوان مثال، با استفاده از یک کنترلر KNX، میتوانید تمام روشناییها در یک اتاق را به طور همزمان روشن یا خاموش کنید.
KNX از نوع پروتکل باز است و مستندات کاملی برای توسعهدهندگان فراهم میکند که به توسعهدهندگان اجازه میدهد نرمافزارها و سختافزارهای متنوعی را برای سازگاری و اتصال به KNX توسعه دهند. این ویژگی باعث شده است که KNX در صنعت هوشمندسازی ساختمان به عنوان یک استاندارد قابل قبول و شناخته شده تلقی شود.
KNX همچنین از قابلیت گسترش پذیری بالا برخوردار است. یعنی شما میتوانید به راحتی دستگاههای جدید را به شبکه KNX اضافه کنید و آنها را با سایر دستگاهها سازگار کنید. این امر مزیتی بزرگ است زیرا به شما امکان میدهد سیستم هوشمندسازی ساختمان خود را به مرور زمان بهبود داده و به نیازهای جدید و تغییرات درخواستی خود سازگار سازید، از بهترین ویژگی پروتکل سیستم های هوشمند knx میتوان به قیمت خانه هوشمند knx نام برد که توانسته نظر بسیاری از مصرف کنندگان را به خود جلب کند.
2- پروتکل سیستم های هوشمند Zigbee
پروتکل Zigbee یک استاندارد ارتباطات بیسیم است که برای کاربردهای اینترنت اشیاء (IoT) توسعه داده شده است. این پروتکل بر روی لایه فیزیکی رادیویی IEEE 802.15.4 عمل میکند و اجازه ارتباط بین دستگاههای هوشمند را در محیطهایی مانند خانه هوشمند، ساختمان هوشمند و صنعتی فراهم میکند. از ویژگی های برجسته پروتکل Zigbee میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مصرف انرژی کم:
یکی از ویژگیهای برجسته Zigbee، مصرف انرژی کم آن است. این پروتکل برای استفاده در دستگاههای با منابع انرژی محدود و باتری تعبیه شده طراحی شده است. با بهرهگیری از مصرف انرژی کم، دستگاههای Zigbee میتوانند در طولانی مدت به صورت خودکار کار کنند.
2. شبکه مش:
Zigbee از ساختار شبکه مش استفاده میکند. این ساختار به دستگاهها امکان میدهد به صورت مستقل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را از طریق گرههای واسط منتقل کنند. همچنین، این ساختار بهبود پوشش شبکه و پایداری ارتباط را فراهم میکند.
3. فرکانس رادیویی:
Zigbee در باندهای فرکانسی 2.4 گیگاهرتز (مانند Wi-Fi)، 915 مگاهرتز (برای بازار آمریکا) و 868 مگاهرتز (برای بازار اروپا) عمل میکند. این فرکانسها به طور خاص برای استفاده در هوشمندسازی ساختمان و کنترل دستگاهها تخصیص یافته است.
4. امنیت: Zigbee
از مکانیزمهای امنیتی پیشرفته برای حفاظت از ارتباطات استفاده میکند که شامل رمزنگاری دادهها، احراز هویت دستگاهها و مکانیزمهای امنیتی دیگر است که از تهدیدهای امنیتی محافظت میکند.
5. تاخیر پایین: Zigbee
برای انتقال دادهها تاخیر کمی دارد که به دستگاهها امکان میدهد به صورت سریع و به موقع دستورات را اجرا کنند و بازخورد لازم را فراهم کنند.
6. قابلیت توسعه:
Zigbee قابلیت توسعه و گسترش رادر پروتکل Zigbee، میتوان به صورت پیوسته دستگاههای جدید را به شبکه اضافه کرد و آنها را با سیستم موجود هماهنگ کرد. این قابلیت به کاربران و تولیدکنندگان امکان میدهد سیستم خود را با افزودن دستگاههای جدید و قابلیتهای بیشتر بهبود دهند.
7. کنترل و مدیریت مرکزی:
در پروتکل Zigbee، یک دستگاه مرکزی به نام “کنترل کننده” (Coordinator) وجود دارد که نقش مرکز کنترل و مدیریت شبکه را بر عهده دارد. این کنترل کننده میتواند با دستگاههای مختلف در شبکه ارتباط برقرار کند و دستورات کنترلی را ارسال کند. این ویژگی به کاربران امکان کنترل مرکزی و مدیریت هوشمند را میدهد.
8. قابلیت اطمینان بالا:
Zigbee با استفاده از توپولوژی شبکه مش و قابلیت توسعه، قابلیت اطمینان بالایی را فراهم میکند. اگر یک گره در شبکه خراب شود یا قطع شود، ارتباطات به طور خودکار از طریق مسیرهای جایگزین برقرار میشود. این ویژگی امکان ایجاد یک شبکه پایدار و همیشه فعال را برای دستگاههای متصل فراهم میکند.
9. پروتکل باز:
Zigbee یک پروتکل باز است که به تولیدکنندگان و توسعهدهندگان امکان میدهد بر اساس آن دستگاههای خود را طراحی و توسعه دهند. این امکان بهبود نیازها و نیازمندیهای خاص صنعت IoT را فراهم میکند و باعث افزایش انعطافپذیری و گسترش استفاده از Zigbee میشود.
10. پوشش گسترده:
با قابلیت همکاری با گرههای مشترک و توانایی تقویت امواج، پوشش گستردهای را در محیطهای داخلی و خارجی فراهم میکند.
3- پروتکل سیستم های هوشمند Z-Wave
ویژگی های کلیدی پروتکل Z-Wave
1. مصرف انرژی کم:
Z-Wave برای استفاده در دستگاههای با منابع انرژی محدود و باتری تعبیه شده طراحی شده است. این پروتکل از تکنولوژی Low Power Radio استفاده میکند که مصرف انرژی کمی را برای دستگاههای متصل فراهم میکند و عمر باتری را افزایش میدهد.
2. شبکه مش:
همانند Zigbee، Z-Wave نیز از ساختار شبکه مش استفاده میکند که به دستگاهها امکان میدهد به صورت مستقل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را از طریق گرههای واسط منتقل کنند.
3. فرکانس رادیویی:
در باند فرکانسی 868.42 مگاهرتز در اروپا و 908.42 مگاهرتز در آمریکا عمل میکند. این فرکانسها به طور خاص برای استفاده در هوشمندسازی ساختمان و کنترل دستگاهها تخصیص یافته است.
4. پوشش گسترده:
Z-Wave قابلیت پوشش گستردهای را فراهم میکند و میتواند در سیستمهایی با تعداد زیادی دستگاه به صورت همزمان عمل کند. این به شبکهسازی بزرگتر و کنترل بیشتر دستگاهها در یک محیط اجازه میدهد.
5. تعامل و سازگاری:
یکی از مزایای پروتکل Z-Wave، تعامل و سازگاری بالا با دستگاههای مختلف است. این پروتکل به دستگاههای متفاوتی مانند لامپها، سوئیچها، حسگرها، دربها، پنجرهها و سایر تجهیزات ساختمان هوشمند امکان اتصال و کنترل را میدهد.
6. آسانی استفاده:
Z-Wave برای استفاده آسان طراحی شده است. بسیاری از دستگاههایی که از این پروتکل پشتیبانی میکنند، قابلیت نصب و راهاندازی آسان را دارند. همچنین، برخی از دستگاههای هوشمند با استفاده از پروتکل Z-Wave قابلیت خودکارسازی را دارند، به طوری که میتوانند به طور هوشمند و بر اساس تنظیمات مشخصی عمل کنند.
7. ارتباط دو طرفه:
Z-Wave ارتباط دو طرفه بین دستگاهها را فراهم میکند. این به معنای ارسال دستورات کنترلی از طریق مرکز کنترل به دستگاهها و همچنین دریافت بازخورد و اطلاعات از دستگاهها است. این ویژگی به کاربر امکان کنترل و مدیریت هوشمند دستگاهها را میدهد.
8. قابلیت توسعه:
به راحتی قابلیت توسعه و گسترش را دارد. میتوان به صورت پیوسته دستگاههای جدید را به شبکه Z-Wave اضافه کرد و آنها را با سیستم موجود هماهنگ کرد. این قابلیت امکان افزودن و بهبود کردن سامانه هوشمند را با گذشت زمان فراهم میکند.
فرق پروتکل های KNX، Zigbee و Z-wave
به طور خلاصه، Zigbee، KNX و Z-Wave همه از پروتکلهای ارتباطی بیسیم هستند که برای استفاده در سیستمهای هوشمند و اینترنت اشیاء به کار میروند. این سه پروتکل تفاوتهای مهمی در جوانب مختلف دارند، در ادامه به برخی از این تفاوتها میپردازم:
1. محدوده و پوشش:
Z-Wave در محدوده فرکانسی ۸۶۰-۹۶۰ مگاهرتز عمل میکند و محدوده پوشش معمولاً تا ۳۰ متر در داخل ساختمان است. در مقابل، Zigbee در باند فرکانسی ۲.۴ گیگاهرتز فعالیت میکند و محدوده پوشش آن حدود ۱۰ تا ۱۵ متر در داخل ساختمان است. پروتکل سیستم های هوشمند KNX از کابلهای سیمی برای ارتباط استفاده میکند و محدوده پوشش آن به طور مستقیم به طول کابل وابسته است و بی نهایت میتوان پوشش دهی داشت.
2. تعداد گرهها:
Z-Wave و Zigbee هر دو قابلیت توسعه و افزایش تعداد گرهها را دارند. Z-Wave حدود ۲۳۰ گره را پشتیبانی میکند، در حالی که Zigbee قابلیت پشتیبانی از حدود ۶۵۵۳۵ گره را دارد. در مقابل، KNX قابلیت اتصال تا ۶۴۰۰۰ گره را دارد، با این حال نیاز به نصب کابلهای سیمی برای هر گره دارد.
3. صنعت و استفاده:
KNX به عنوان یک استاندارد صنعتی در کنترل هوشمندسازی ساختمان به کار میرود و در سیستمهای بزرگ و پیچیده استفاده میشود. Z-Wave و Zigbee بیشتر در صنعت خانه هوشمند و IoT استفاده میشوند، اما Zigbee در برخی صنایع مانند روشنایی هوشمند، صنعت خودرو و صنعت بهداشتی نیز استفاده میشود.
4. قیمت:
از نظر قیمت با توجه به نحوه نصب و راه اندازی تجهیزات هوشمندسازی ساختمان متفاوت هستند، اما به طور کلی پروتکل سیستم های هوشمند KNX نسبت به سایر پروتکل ها در کنار کیفیت خوب خود، قیمت مناسب تری نیز دارد.
نتیجه گیری
در نهایت، KNX یک پروتکل قابل اطمینان و پایدار است. این پروتکل برای استفاده در محیطهای صنعتی و تجاری طراحی شده است و از اصول امنیتی قوی برخوردار است. همچنین، KNX قابلیت انطباق با استانداردها و مقررات محلی را دارد و به راحتی با سیستمهای دیگر مانند HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) و سیستمهای امنیتی متصل میشود و قیمت خانه هوشمند KNX نسبت به بقیه پروتکل ها مناسب تر است.
با استفاده از پروتکل Zigbee، میتوان دستگاههای هوشمند را به صورت بیسیم به هم متصل کرده، کنترل کرده و اطلاعات را به اشتراک بگذارید. این پروتکل با مصرف انرژی کم، امنیت، قابلیت توسعه و تعامل بالا، امکانات گستردهای را برای اینترنت اشیاء فراهم میکند.
پروتکل Z-Wave یک استاندارد مطرح در صنعت هوشمندسازی ساختمان است که امکان کنترل و اتصال دستگاههای هوشمند با استفاده از ارتباطات بیسیم را فراهم میکند. با ویژگیهای مصرف انرژی کم، شبکه مش، امنیت، پوشش گسترده و تعامل بالا، Z-Wave به عنوان یک گزینه مناسب برای ساختارهای هوشمند در خانه و محیطهای دیگر محسوب میشود.
با این توجه به اینکه پروتکل Zigbee و Z-Wave با استفاده از امواج رادیویی برقراری ارتباط با سایر دستگاه ها را دارد و پروتکل سیستم های هوشمند knx نیاز به کابل کشی دقیق دارد؛ در ایران باید به سراغ متخصصین حوزه هوشمندسازی ساختمان و شرکت های با سابقه مانند حفاظ تصویر کارمانیا برویم.
شما میتوانید تمامی محصولات Knx را از طریق شرکت حفاظ تصویر کارمانیا نمایندگی زنیو zennio در ایران تهیه کنید.